شیخ مصلح‌الدین مشرف بن عبدالله مشهور به سعدی شیرازی در قرن هفتم هجری در شیراز دیده به جهان گشود. پدرش زمانی كه سعدی كودكی بیش نبود درگذشت.پس از آن زندگی اش را در كنار جد مادری خود سپری كرد.

وی تحصیلات خود را در مكتب خانه آغاز و مقدمات علوم را در آنجا فراگرفت و در اوان جوانی برای ادامه تحصیل به بغداد رفت و در مدرسه نظامیه كه مهمترین مركز آموزش علم و دانش آن زمان بود، به تكمیل تحصیلات خود پرداخت و از محضر استادان معروفی چون شهاب‌الدین عمر سهروردی و ابوالفرج بن جوزی بهره جست.

سپس سعدی برای كسب تجربه و دانش بیشتر به حجاز، شام و سوریه سفر كرد و در پایان راهی سفر حج شد.

وی در دوران حكومت اتابك ابوبكر بن سعد به زادگاهش شیراز بازگشت و دو اثر جاودان خود را یعنی بوستان و گلستان را به رشته تحریر درآورد.

كتاب 'بوستان' سعدی در ده باب و در قالب مثنوی ارائه شد كه این كتاب مملو از حكایات شیرینی است كه از زبان انسان، جمادات و حیوانات بیان شده و همگی طریقه درست زیستن را می آموزاند؛‌ درست زیستنی كه به دور از خشم، همراه با همدلی و در عین حال شریك شدن در دردهای دیگران باشد تا همه حیات كمال یابند.

دیگر كتاب سعدی، كه جلوه گر بزرگی نثر ایرانی است، 'گلستان' می باشد كه تا چند دهه پیش ابیات آن در ابتدا در نثرهای دیوانی و در كنار آن در نامه های بزرگان دولتی به یكدیگر حاكم شده بود.

با زوال حكومت سلغریان در فارس، سعدی بار دیگر شیراز را ترك كرد و به بغداد و حجاز رفت. در بازگشت مجدد به شیراز، با آن كه مورد احترام و تكریم بزرگان فارس بود، خلوت را برگزید و مابقی عمر خود را به ریاضت مشغول شد.

شهرت سعدی در زمان خود و پس از آن، معلول چند خاصیت است، اول اینكه او زبان شیوای خود را وقف مدح نكرده، دوم اینكه او شاعری جهانگرد بود و گرم و سرد روزگار را چشیده و تجارب خود را برای دیگران با زیبایی و شیرینی بیان كرد و هم چنین وی در سخنان خود چه از نظر نثر و چه نظم از امثال و حكایات دلپذیر استفاده كرده است و دیگر اینكه سعدی به شاعری شوخ طبع و بذله گو معروف است كه خواننده را مجذوب می كند.

اشعار این شاعر بلند آوازه به گونه ای شهرت جهانی یافت كه بر پیكره سازمان ملل اینگونه نقش بست 'بنی آدم اعضاء یكدیگرند/كه در آفرینش ز یك گوهرند /چو عضوی بدرد آورد روزگار/ دگر عضوها را نماند قرار'.

از دیگر آثار به یادگار مانده از وی می توان به دیوان اشعار، مواعظ، صاحبیه، قصاید سعدی، مراثی سعدی، مفردات سعدی، كتاب نصیحةالملوك، رساله در عقل و عشق، الجواب، مجالس پنجگانه و هزلیات سعدی اشاره كرد.

آثار سعدی كه چكیده ای از اندیشه و تاملات عرفانی و اجتماعی اوست، در حقیقت آیینه ای تمام نما از خصایل، فرهنگ و آداب و سنن ملت ایران، ملتی با تمدن درخشان است و از همین رو آثار وی هیچگاه شكوه و عظمت خود را از دست نخواهد داد.

شیخ اجل، سعدی شیرازی، در سال 695 هجری قمری دار فانی را وداع گفت و مقبره این استاد پارسی، در خانقاهی واقع در 4 كیلومتری شمال شرقی شیراز، در دامنه كوه فهندژ، در كنار باغ دلگشا است كه جایگاه دیدار دوستداران اهل شعر و ادب پارسی است.

مركز سعدی شناسی ایران از سال 1381 اول اردیبهشت را روز بزرگداشت سعدی اعلام كرد، تا بهانه ای برای پاسداشت این شاعرهمیشه ماندگار در ادب فارسی ایران باشد.

**2059**9131**1717